Ortaçağ Patristik (Kilise) Felsefesi
İlk Dönem Ortaçağ Felsefesi
Description
Bu derste öğrenecekleriniz liste şeklinde şöyle sıralanabilir:
1
Ortaçağ felsefesinin dört ayrı düşünce geleneği
Düşünce geleneklerinin farklılıkları ve ortak noktaları
Ortaçağ felsefesinin bir birlik meydana getirmesinin üç temel nedeni
Teolojik konu ya da problemlerin felsefenin merkezine geçmesi
Ortaçağda dinin, Yeniçağda bilimin oynadığı rolü ya da işlevi yerine getirmesi
Dini bir topluluğun, bir ümmetin, Hıristiyan ya da İslam toplumunun veya Yahudi cemaatinin felsefesi
Felsefenin teolojinin altında yer bulması
Felsefenin kendisine öte dünyasal bir ilginin hâkim olduğu bir felsefe haline gelmesi
Felsefenin mahiyeti ve konu alanının baştan sona değişmesi
2
Ortaçağ felsefesi için problemi: Yaratıcısına bozulmamış, maddenin kiriyle pislenmemiş olarak nasıl dönülebileceği problemi
Dine, dini dogmaya veya teolojiye tabi olan bir felsefe
Kültürel ya da felsefi bir miras olarak doğrudan doğruya İlkçağ felsefesine dayanması
Tanrı tarafından bir amaca göre yaratılmış ve düzenlenmiş statik bir sistem
Varlıklar hiyerarşisi anlayışının gelişmesi
Mutlak hakikatleri bulmuş olduğuna inanan statik bir felsefe
Teosantrik ya da Tanrı merkezli bir felsefe
Tanrının yaratma tarzı ve kötülük problemi
Teoloji olarak metafizik anlayışının ortaya çıkması
Tanrının varlığının akıl yoluyla kavranabileceği
Hiyerarşik bir tarzda düzenlenmiş bir evren anlayışı
Metafiziksel bir anlam içinde realist bir görüş benimsenmesi, tümellerin insan zihninden bağımsız bir varoluşa sahip olduğunun savunulması
İlk ve en çok başvurulan epistemolojik öğretinin bir tür “aydınlanma öğretisi” olması
Varlığın bilgi konusundan ya da ontolojinin epistemolojiden önce geldiği bir felsefe
Baştan sona monist olan bir felsefe
Tümeller meselesi
“İlk Günah” dogması
3
İman akıl ilişkisi problemi
Din ile akıl arasındaki ilişki söz konusu olduğunda, Ortaçağda üç ana konum ya da tavır
Bağdaşmazcılık tavrı
“Birlik tezi”
“Çifte hakikat anlayışı”
Tamamlayıcılık tavrı
Ortaçağ felsefesinin yöntemi: bir otorite yöntemi
Teolojik meselelerde belirleyici olma rolünün otoriteye ait olması
Yazılı metnin otoritesine yapılan güçlü vurgu
Yöntem olarak akılyürütme, tartışma ve analiz
Ortaçağ düşüncesinin bilginin muhafaza edilmesi ve aktarılmasındaki özel önemi.
4
Hıristiyan Ortaçağ Felsefesi’nin doğuşunun temelinde yatan iki şey
“Kilise Babalarının (patres)” felsefesi
Kuruculuğun iki anlamı ya da evresi
Dogmatik teolojiyle apolejetik teoloji ayrımı
Hıristiyan filozofların teistik inancı pagan felsefe ve putperest saldırılar karşısında savunma ve gnostiklerin felsefi spekülasyonlarına karşı koyma çabaları
Teoloji ve dinin doğrularının bir bütünün ayrılmaz öğeleri ya da parçaları olarak değerlendirilmesi
Antik Yunan felsefesinin büyük ölçüde Platonik felsefe ekseninde, Hıristiyanlığa monte edilmesi
Patristik felsefenin kendi içinde ayrıldığı üç dönem
Patristik Felsefenin İlk Dönemi
Apolojistlerin önemi
Apolojistlerin klasik felsefe karşısında aldıkları birbirine karşıt iki ayrı tavır
5
Patristik Felsefenin Altın Çağı
İskenderiyeli Clement
Credo ut intelligam (anlayabilmek için inanıyorum) tavrı
Felsefe, bilgeliği tüm kavim ve uluslar için parlayan Tanrının inayetinin bir sonucu ya da lütfudur.
Senkretik ya da eklektik bir felsefe
Gerçek felsefe insan zihnini teolojiye hazırlar.
Kurgusal veya spekülatif düşünen aklın teolojinin hizmetine koşulması
Negatif teoloji, via negativa.
Clement’in eserleri: Protrepticus, Paedagogus ve Stromata
Origenes: Hayatı ve Eserleri
Hıristiyanlıkla klasik felsefenin sentezine giden yolda ciddi adımlar
Teslis inancının bir versiyonu olarak Platon
Yoktan var eden Tanrı’yı felsefeye mal etmek
Kötülüğün mahiyeti
Origenes’in Etkileri
Kutsal Kitap’ın üç farklı düzeydeki anlama sahip olmasının konu edinilerek tefsir edilmesi
Origenes’in Mistik Etiği
Manevi hayatın içsel bir tırmanış olarak tasvir edilmesi
6
Aziz Augustinus’un felsefe tarihindeki önemi
“İnanabilmek için anla; anlayabilmek için iman et!”
Bilgi Anlayışı, Epistemolojisi
Sonlu, sınırlı varlık olan insanın sonsuz ve sınırsız aşkın Tanrı’yı bilmesi meselesi
Augustinus’un Yunan felsefesinden aldığı üç unsur ya da disiplinli felsefe anlayışı
Si fallar sum.
Bilginin dereceleri: Duyumsal bilgi, rasyonel bilgi ve sezgisel bilgi
Aydınlanma Kuramı
İnsan zihni ezeli-ebedi, değişmez doğruları görebilmek için aydınlatılmaya gerek duyar.
Tanrı Anlayışı
Tanrının Varoluşuyla İlgili Argümanı
Tanrının Sıfatları
Yetkin ve değişmez Tanrı
Tanrının yaratması nasıl olur?
7
Değere Dayalı Varlık Görüşü
Varlık Hiyerarşisi
Değer hiyerarşisinden gerçeklik hiyerarşisine
Değere dayalı varlık hiyerarşisinin basitlik ve birlik açısından değerlendirilmesi
Kötülük Problemi
Düzenin bozulması ya da tersine çevrilmesi, yani düzensizlik ve adaletsizlik olarak kötülük
Kötülüğün sorumluluğu kime aittir?
Günaha İlişkin Açıklaması
Etik anlayışında adaleti ve erdemi tanımlaması
Adil, ahenge dayalı bir düzen.
İlk günahın mahiyeti
Mutluluğun elde edilmesi
Aşk teorisi ve aşk etiği
İnsanın aşkına konu olan varlıklar
Devlet Anlayışı: Yeryüzü devleti ve Gökyüzü devleti arasındaki farklar
Dünya devleti ve Tanrı devleti
Gökyüzü Devletinin yeryüzündeki temsilcisi
Aşk ile iyi devlet arasındaki ilişki
8
Patristik Felsefenin Gerileme Dönemi
Sahte Dionyssos’un gerçek kişiliğini gizlemesi
Birlik ve Çokluk Problemi
Hiyerarşik ve değere dayalı bir varlık görüşü
Göksel hiyerarşi ve yeryüzü hiyerarşisi farkı
Mistik Teolojisi
Tanrıyı bilmenin üç farklı yolu
Via affirmativa (olumlu yol)
Via negativa (olumsuz yol)
Tanrı düşüncesini antropomorfizmden kurtarmak
“Bilinemez Olanın Karanlığı”
“Ruhun karanlık gecesi”
Via eminentiae (seçkin yol)
Tanrı nasıl yaratır?
Varolan her şeyin, nedeni olarak Başı, nihai ve en yüksek amacı olarak da sonu olarak Tanrı
9
Anicius Manlius Severinus Boethius’un önemi ve felsefedeki yeri
Tümel Görüşü ve bu görüşün önemi
Felsefede “tümeller kavgası” olarak bilinen meşhur tartışma
Gerçek tözler, zihinden bağımsız gerçeklikler olarak tümeller, cisimsel varlıklar mıdır, yoksa cisimsel olmayan gerçeklikler midir?
İsogoji
Tümeller konusunda temelde alınan üç tavır ya da üç farklı yanıt
Kavram realizmi, nominalizm ve kavramcılık
Tanrının Mutlak Bilgisi
Kader paradoksu, tanrı biliyorsa kulun ediminin özgür olması nasıl mümkün oluyor?
Ebedi şimdi
Felsefenin tesellisi
Gerçekte iyi olan şey nedir?
Boethius’un teleolojik etiği
What You Will Learn!
- Kilise felsefesinin kökenlerindeki düşünceleri öğrenecek
- Ortaçağ felsefesine sağlam bir giriş yapacak
- İman akıl ilişkisi problemi, “Birlik tezi”, “Çifte hakikat anlayışı” gibi konulardaki ilk düşünceleri öğrenecek
- Dogmatik teolojiyle apolejetik teoloji ayrımını anlayacak ve daha birçok kazanım elde edeceksiniz.
Who Should Attend!
- Felsefe meraklısı herkese.